تکیه معاون‌الملک

درباره تکیه معاون الملک

تکیه معاون الملک در کرمانشاه علاوه بر ارزش معنوی آن که محل تجمع عزاداران بوده است به جهت نقوش زیبای کاشی کاری هایش در هر سه بخش از اهمیت زیادی برخوردار است.

بنای تکیه معاون الملک حدودا شش متر پایین تر از سطح خیابان است و برای ورود به آن باید از 17 پله بزرگ عبور کرد. در کنار پله های ورودی سقاخانه ای دیده می شود که منقش به تصاویر حضرت ابوالفضل است.

در بنای باشکوه تکیه معاون الملک کاشی کاری های برجسته و نیمه برجسته و نقوش زیبا و رنگ های صددرصد طبیعی به کاررفته است. تصاویر بی نظیری از غزوات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، نبردهای حضرت علی علیه السلام، حوادث کربلا، سلاطین ایران باستانی، پادشاهان هخامنشی و تخت جمشید در کاشی کاری های تکیه دیده می شود.

این بنا سه در ورودی دارد که در غربی در خیابان حدادعادل، در شمالی در کوچه معاون الملک و در جنوبی در کوچه ایلخانی قرار دارد.

بخش‌های تکیه معاون‌الملک

این بنا سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه نیز دارد.

• حسینیه: حسینیه صحن کوچکی است که حجره ها و طاق نماهای متعددی در اطراف آن قرار گرفته و دیوارهای آن با کاشی کاری های زیبایی تزیین شده است. کاشی کاری های داخل طاق نماها کاشی کاری هایی از عزاداری، سینه زنی، قمه زنی، تصاویر خلفا و پادشاهان ایران، بارگاه سلیمان و اشعاری از واله کرمانشاهی دیده می شود.
• زینبیه: بخش میانی صحن مسقفی به نام زینبیه است و در اطراف آن حجره های زیادی وجود دارد که حجره های طبقه بالا محل استقرار بانوان است. سقف بنا گنبدی روپوش است که گنبد آن به شکل عرق چین می باشد و نمای فوقانی آن فلزی است. دیوارها و حجره های اطراف با هجده تابلوی کاشی کاری شده و بالای گنبد با هشت تابلو تزیین شده که صحنه غم بار عاشورا، عروج پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، دیدن حضرت علی علیه السلام در معراج، نبرد حضرت علی علیه السلام در جنگ خیبر، مکتب خانه فرزندان حضرت علی علیه السلام، ضمانت حضرت رضا علیه السلام برای آهو، باطل شدن جادوی ساحران به دست حضرت موسی و قربانی کردن حضرت اسماعیل به دست پدرش را ترسیم کرده‌اند.

تصاویر سلاطین اساطیری و اشعار محتشم کاشانی به دست میرزا حسن خطاط در حاشیه پایین حجره دیده می شود.
معاون الملک در سال 1327 درگذشت و در این بخش به خاک سپرده شد.
با عبور از دالانی بین زینبیه و عباسیه به صحن عباسیه می رسیم که دیوارهای بلندی دارد.

• عباسیه: عباسیه صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنایی دو طبقه و در قسمت جنوبی ایوانی با دو ستون آجری تعبیه شده است. کاشی کاری های هفت رنگ این صحن صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان و بارگاه حضرت علی علیه السلام و پسرش حضرت حسین علیه السلام را به تصویر کشیده است. تصاویری از رجال و شخصیت های مذهبی و سیاسی دوران قاجار نیز در کاشی کاری های عباسیه دیده می شود. کف صحن عباسیه نیز با آجر آجرفرش شده است.

دو موزه مردم شناسی و پوشاک و زیورآلات کرمانشاه نیز در این بخش قرار دارد.

آدرس

تکیه معاون الملک در بافت قدیمی شهر کرمانشاه، محله آبشوران قدیم، خیابان شهید حدادعادل واقع شده است.

تاریخچه

تکیه معاون الملک به دوران قاجار و زمان حکومت مظفرالدین شاه مربوط می شود. این بنا در سال 1320 هجری قمری به دستور حسن معینی ملقب به معاون الملک یا معین الرعایا و با هنر معماری حسین نقاش تهرانی و سید ابوالقاسم مانی بنا شد. در آن زمان از این تکیه برای برگزاری مراسم مذهبی و رفع اختلافات قومی و عشایری استفاده می شد. این بنا ابتدا فقط دارای بخش حسینیه بود که دیوارهای آیینه کاری شده و آویزهای بلورین، و شمعدان و چهل چراغ داشت.

این تکیه که در زمان مشروطه محل تجمع مخالفان مشروطه بود، در سال 1327 هجری قمری به توب بسته شد و آتش گرفت و ویران شد. بعد از این واقعه، برادر بانی بنا، حسن خان معاون الملک برای بازسازی بنا اقدام کرده و علاوه بر معماران قبلی، حسین کاشی پز تهرانی میناچی را نیز به کرمانشاه دعوت می کند. کاربازسازی یک سال طول می کشد. این بار به جای آینه کاری از کاشی کاری و نقاشی استفاده کرده و بخش های زینبیه و عباسیه به آن اضافه می شود و کار ساخت و ساز تا سال 1345 ادامه می یابد.

تکیه معاون الملک در روز دهم آذرماه سال 1354 با شماره 945 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.