مجسمه هرکول

درباره مجسمه هرکول

در دوران اشکانیان (پارتیان)، ورثرغنه یکی از محبوب‌ترین خدایان بود که اغلب به صورت پیکره‌های گلی و سنگی نشان داده میشد. نمونه‌ای از این پیکره‌ها مجسمه هرکول (ورثرغنه) ‌است که به صورت شخص نیرومندی با مو و ریش مجعد در حال استراحت بر روی پوست شیر نشان داده شده‌ است.

مجسمه هرکول به طول یک متر و ۴۷ سانتیمتر، بر سکویی به طول ۲ متر و 20 سانتیمتر به صورت برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از پشت به کوه متصل است. این مجسمه شخص تنومندی است با موی و ریش مجعد که به پهلوی چپ به آرنج تکیه کرده و روي نقش شيري – طول این نقش شیر از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است- در سايه درختي لميده و در حال استراحت می‌باشد. هرکول در دست چپ پیاله‌ای دارد که آن را تا نزدیک صورت نگه داشته و دست راستش را درحالی که پای چپ تکیه گاه پای راست می‌باشد، بر روی پای راست قرار داده است.

در پشت مجسمه نقوش و کتیبه‌ای به زبان یونانی قدیم بر روی سنگ حک شده ‌است. این نقوش شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان است. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری تراشیده شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتر است. کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر نگارش شده و بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر، به شکل معابد یونانی ساخته شده است. مفهوم این کتیبه که مربوط به زمان سلوکیان است به این شرح است: " به سال 164 ماه پانه موي هرکول فاتح درخشان هياکينتوس پسر پانياغوس به سبب نجات کل امن - فرمانده کل- اين مراسم برپا شد."

با توجه به این کتیبه به نظر مي‌رسد این مجسمه تنديسي از تجاوز اسکندر  و حکومت سلوکيان به ايران باشد که اين سلسه توسط مهرداد و تيرداد پارتي در هم کوبيده شد و سلسله شاهنشاهي ايراني اشکانيان جايگزين آن شد و دوباره ايران رو به فرهنگ کهن خود بازگشت و دست متجاوزان را کوتاه کرد.

اطلاعات گردشگری

مجسمه هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه از سنگ تراشیده شده‌ است.

تاریخچه

زمان ساخت تندیس هرکول سال ۱۵۳ ق. م تعیین شده که این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی (اشک نهم ۱۳۶-۱۷۴ ق. م) منطبق است.
در بهمن ماه سال 1337 کارگران شرکت شوسه هنگامی که برای احداث راه جدید همدان به کرمانشاه در دامنه کوه بیستون مشغول خاکبرداری و خروج سنگ از پای کوه و تسطیح جاده بودند، مجسمه نسبتاً بزرگی را که قسمتی از شانه آن از زیر خاک نمایان شده بود، کشف کردند.

خاطر نشان می‌شود سر اين مجسمه در سال 1380 کنده و دزديده شده بود که پس از چند سال کشف و دوباره به جايگاه اصلي خودش بازگشت.